Bệnh lây qua đường hô hấp là một trong những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhất trong cộng đồng, đặc biệt là trong các cơ sở y tế như bệnh viện, phòng khám, và các trung tâm chăm sóc sức khỏe. Các bệnh này thường lây lan nhanh chóng thông qua không khí hoặc tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh, tạo ra nguy cơ lớn cho cả bệnh nhân và nhân viên y tế, đặc biệt là điều dưỡng viên. Họ là những người tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên với người bệnh, do đó dễ gặp phải các loại bệnh lây qua đường hô hấp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về một số bệnh phổ biến lây qua đường hô hấp mà điều dưỡng viên thường gặp, cách lây lan và phương pháp phòng ngừa hiệu quả.
1. Cúm (Influenza)
Cúm là một bệnh do virus gây ra và là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất lây qua đường hô hấp. Bệnh cúm thường xuất hiện vào mùa đông, nhưng cũng có thể xảy ra quanh năm. Các triệu chứng của cúm bao gồm sốt, ho, đau họng, đau cơ, mệt mỏi, và đôi khi có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi.
Cúm lây lan qua các giọt bắn nhỏ chứa virus khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Điều dưỡng viên có thể bị nhiễm cúm khi tiếp xúc gần với người bệnh mà không có biện pháp bảo vệ như đeo khẩu trang hoặc sát khuẩn tay thường xuyên. Việc tiêm phòng cúm hàng năm là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất cho cả nhân viên y tế và bệnh nhân. Ngoài ra, việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường làm việc cũng rất quan trọng.
2. COVID-19
Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi cách mà cả thế giới nhìn nhận về các bệnh lây qua đường hô hấp. COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra, lây lan nhanh chóng qua các giọt bắn từ người bệnh. Các triệu chứng bao gồm sốt, ho, khó thở, mất khứu giác và vị giác, đau cơ, và mệt mỏi. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể gây suy hô hấp và tử vong.
Điều dưỡng viên là những người ở tuyến đầu trong việc chăm sóc bệnh nhân COVID-19, do đó, nguy cơ nhiễm bệnh rất cao nếu không có biện pháp bảo vệ đầy đủ. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm đeo khẩu trang N95, sử dụng đồ bảo hộ, sát khuẩn tay thường xuyên, và giữ khoảng cách an toàn. Điều dưỡng viên cũng cần phải tuân thủ các quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn chặt chẽ trong môi trường làm việc để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
3. Lao phổi (Tuberculosis – TB)
Lao phổi là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến phổi, nhưng cũng có thể lây lan đến các cơ quan khác trong cơ thể. Lao phổi lây truyền qua không khí khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc thở, phát tán vi khuẩn vào môi trường.
Các triệu chứng của bệnh lao bao gồm ho kéo dài, đau ngực, mệt mỏi, sốt và ra mồ hôi về đêm. Lao là bệnh có thể điều trị được, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể trở thành mạn tính và gây tử vong.
Điều dưỡng viên làm việc trong các khu vực có nguy cơ cao như khoa lao hoặc các khu cách ly cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang chuyên dụng, cách ly bệnh nhân, và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về vệ sinh môi trường để ngăn ngừa lây nhiễm.
4. Viêm phổi (Pneumonia)
Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng phổi do vi khuẩn, virus, hoặc nấm gây ra. Bệnh thường bắt đầu bằng triệu chứng sốt, ho, khó thở và đau ngực. Trong một số trường hợp, viêm phổi có thể trở nên nghiêm trọng và gây ra các biến chứng như suy hô hấp, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu.
Viêm phổi có thể lây truyền qua các giọt bắn nhỏ từ người bệnh khi họ ho hoặc hắt hơi. Điều dưỡng viên chăm sóc những bệnh nhân mắc viêm phổi có nguy cơ bị lây nhiễm nếu không thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân, như đeo khẩu trang, sát khuẩn tay, và giữ vệ sinh chung.
5. Sởi (Measles)
Sởi là một bệnh truyền nhiễm cực kỳ dễ lây lan do virus gây ra. Bệnh thường gây ra các triệu chứng như sốt cao, phát ban đỏ, và viêm kết mạc. Sởi lây truyền qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, phát tán virus vào không khí.
Điều dưỡng viên tiếp xúc với trẻ em hoặc những người chưa tiêm phòng sởi có nguy cơ nhiễm bệnh. Việc tiêm phòng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với bệnh sởi. Bên cạnh đó, việc cách ly bệnh nhân nhiễm sởi và thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân, bảo hộ y tế là điều cần thiết.
6. Ho gà (Pertussis)
Ho gà là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Bệnh thường bắt đầu bằng các triệu chứng giống cảm lạnh, sau đó tiến triển thành các cơn ho kéo dài và dữ dội, có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ em.
Bệnh lây lan qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Điều dưỡng viên làm việc trong khoa nhi hoặc chăm sóc trẻ em có nguy cơ cao bị lây nhiễm nếu không có biện pháp bảo vệ. Tiêm phòng ho gà và tuân thủ các biện pháp vệ sinh cá nhân là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh.
7. Bệnh viêm màng não do não mô cầu (Meningococcal meningitis)
Viêm màng não do não mô cầu là một bệnh nguy hiểm do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Bệnh lây qua các giọt bắn từ người nhiễm bệnh khi họ ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc gần gũi. Các triệu chứng của bệnh bao gồm sốt cao, đau đầu, cứng cổ, và buồn nôn.
Điều dưỡng viên chăm sóc các bệnh nhân bị nghi ngờ hoặc chẩn đoán viêm màng não cần phải sử dụng biện pháp bảo hộ nghiêm ngặt, bao gồm đeo khẩu trang và cách ly bệnh nhân.
Điều dưỡng viên đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc bệnh nhân và là những người dễ gặp nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền qua đường hô hấp. Việc hiểu biết về các bệnh này, tuân thủ các quy định về phòng ngừa nhiễm khuẩn và sử dụng đúng cách các thiết bị bảo hộ cá nhân là chìa khóa để bảo vệ bản thân và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
12 Lưu Ý Của Ngành Điều Dưỡng Tại Việt Nam Bạn Cần Biết
