Thoái hóa điểm vàng (hay còn gọi là AMD – Lão hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác) là một bệnh lý về mắt nguy hiểm và thường gặp ở người cao tuổi, đặc biệt là trên 50 tuổi. Bệnh này ảnh hưởng đến điểm vàng (macula), vùng trung tâm của hoang mạc, nơi tập trung các tế bào nhạy cảm với ánh sáng, giúp chúng ta nhìn rõ các chi tiết như chữ viết, mặt mặt, màu sắc và những thứ vật thể nhỏ. Khi điểm vàng bị thoái hóa, thị lực trung tâm sẽ bị suy giảm, gây khó khăn trong các hoạt động như đọc sách, lái xe, nhận diện khuôn mặt, và thậm chí chí là ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt hằng ngày.
Bệnh thoái hóa điểm vàng có hai loại chính: Thoái hóa điểm vàng ướt và thoái hóa điểm vàng khô . Tuy nhiên, mỗi loại đều có những đặc điểm và phương pháp điều trị khác nhau, cả hai đều có thể dẫn đến mất thị lực không thể phục hồi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của bệnh suy hóa điểm

Bệnh thoái hóa điểm vàng là một quá trình thoái hóa tự nhiên của mắt khi tuổi tác ngày càng cao. Tuy nhiên, các yếu tố di truyền, môi trường và thói quen sống cũng đóng vai trò quan trọng trong công việc làm tăng nguy cơ bệnh bệnh.
1. Tuổi tác: Như tên gọi của bệnh, thoái hóa điểm vàng chủ yếu nguy ra ở những người lớn tuổi, đặc biệt là ở độ tuổi từ 50 trở lên. Tuổi tác càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng lớn.
2. Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị thoái hoá điểm vàng thì nguy cơ bạn mắc bệnh cũng cao hơn. Các chất yếu tố di truyền ảnh hưởng đến khả năng bảo vệ mắt khỏi các tác động của lão hóa và môi trường.
3. Hút thuốc lá: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng người hút thuốc có nguy cơ thối hóa điểm vàng cao gấp 3 lần so với những người không hút thuốc. Chất độc trong khói thuốc gây hại cho các mạch máu trong mắt, làm tăng tốc độ thoái hóa điểm vàng.
4. Dinh dưỡng không lành mạnh: Một chế độ ăn thiếu các chất dưỡng như vitamin C, vitamin E, lutein và zeaxanthin (những chất có tác dụng bảo vệ mắt) có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh. Ngoài ra, một chế độ ăn nhiều mỡ động vật và ít trái cây, rau củ cũng có thể làm tăng nguy cơ bệnh bệnh.
5. Tiền sử bệnh lý: Những người mắc các bệnh lý khác như tăng huyết áp, tiểu đường, hay rối loạn mỡ máu có nguy cơ bệnh thoái hóa điểm vàng cao hơn.
6. Cơ sở sáng màu: Những người có màu mắt sáng (mắt xanh, xám, hoặc nâu sáng) có thể dễ bị tổn thương bởi tia cực tím từ ánh sáng mặt trời, điều này cũng làm tăng nguy cơ thoái hoá điểm vàng .
Chứng cứ của bệnh thoái hóa vàng

Các triệu chứng của bệnh thảo luận vàng thường phát triển dần dần và có thể chưa rõ ngay từ đầu. Một số chứng từ triệu chứng bao gồm:
1. Suy giảm thị lực trung tâm: Mắt bị thoái hóa điểm vàng sẽ có hiện tượng mất thị lực ở trung tâm, khiến người bệnh khó xác định các chi tiết. Ví dụ, người bệnh không thể đọc được chữ nhỏ, xem tivi hoặc nhận diện khuôn mặt của người khác.
2. Hình ảnh dạng biến: Các vật thể được nhìn thấy có dạng biến đổi, lệch lạc hoặc méo mó. Đây là triệu chứng thường gặp ở những người bị thải hóa điểm vàng ướt.
3. Mờ mắt hoặc thiếu độ rõ nét: Mắt có thể cảm nhận được độ mờ hoặc mất khả năng xác định các vật thể ở trung tâm.
4. Mất thị lực đột ngột: Với thoái hóa điểm vàng ướt, người bệnh có thể bị mất thị lực đột ngột ở một mắt, điều này có thể xảy ra trong một thời gian ngắn.
5. Xuất hiện các điểm đen trong phạm vi nhìn: Một số người mắc bệnh thoái hóa điểm vàng có thể gặp tình trạng tìm thấy các điểm đen hoặc mờ trong tầm nhìn.
Các loại thoái hóa điểm vàng
Như đã đề cập, thoái hoá điểm vàng có hai loại chính, mỗi loại có đặc điểm và phương pháp điều trị khác nhau:
1. Thoái hóa điểm vàng khô (ADK khô): Đây là dạng phổ biến nhất của bệnh thoái hóa điểm vàng, sử dụng khoảng 85-90% ca bệnh. Trong dạng này, tế bào bào ở điểm vàng bị thoái hóa dần dần, làm mất khả năng quan sát các chi tiết. Các chứng chỉ phát triển thường xuyên chậm và ít có dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.
2. Thoái hóa điểm vàng ướt (Wet AMD): Đây là dạng ít gặp hơn, nhưng lại nguy hiểm hơn. Nó xảy ra khi các mạch máu bất thường phát triển dưới đồng tiền và rỉ dịch, tạo thành tổn thương điểm vàng. Thoái hóa điểm vàng có thể gây mất lực xung đột nếu không được điều trị kịp thời.
Phương pháp dự đoán bệnh thoái hóa vàng

Để mong chờ bệnh thoái hóa điểm vàng, bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm và kiểm tra thị lực. Các phương pháp thường được sử dụng bao gồm:
1. Kiểm tra năng lực: Bác sĩ sẽ kiểm tra khả năng nhìn của bệnh nhân qua các bảng chữ cái (bảng Snellen) hoặc các bảng kiểm tra năng lực khác.
2. Kiểm tra tra OCT (Chụp cắt lớp quang học): Đây là một phương pháp quét sa mạc để xác định cấu trúc của mắt, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu hóa điểm vàng, đặc biệt là dạng ướt.
3. Chụp mạch huỳnh quang (Chụp mạch huỳnh quang): Đây là một phương pháp sử dụng thuốc huỳnh quang để theo dõi dòng chảy của máu trong mắt và phát hiện sự phát triển của các mạch máu một cách bất thường.
4. Kiểm tra lưới Amsler: Đây là một bài kiểm tra đơn giản mà bệnh nhân có thể thực hiện tại nhà để theo dõi các triệu chứng như biến dạng hình ảnh và mất năng lực trung tâm.
Phương pháp điều trị bệnh thoái hóa vàng
Mặc dù hiện tại chưa có phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh thoái hóa điểm vàng, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp làm chậm quá trình phát triển của bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
1. Điều trị thoái hóa điểm vàng:
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng như vitamin C, E, kẽm, lutein và zeaxanthin có thể giúp bảo vệ hoang mạc khỏi thoái hóa. Những chất này thường có trong các loại rau lá xanh, trái cây tươi và các loại hạt.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất: Bác sĩ có thể kê đơn các loại vitamin và khoáng chất để bổ sung cho chế độ ăn uống của người bệnh.
2. Điều trị thoái hóa điểm vàng ướt:
- Thuốc chống VEGF: Các loại thuốc chống yếu tố tăng mạch máu trưởng thành (VEGF) như ranibizumab, aflibercept và bevacizumab có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của mạch máu bất thường và giảm rỉ dịch dưới võng.
- Laser quang đông: Phương pháp này có thể được sử dụng để làm đông các mạch máu bất thường dưới võng mạc.
- P thuật thuật: Trong một số trường hợp dãn, các kỹ thuật có thể được sử dụng để loại bỏ các mạch máu bất thường hoặc chất lỏng bảo vệ.
Phòng tàn phá hóa điểm vàng
Mặc dù không thể chấm dứt hoàn toàn quá trình lão hóa, nhưng người bệnh có thể làm giảm nguy cơ bệnh hóa chất vàng bằng cách áp dụng các giải pháp phòng sau:
- Bỏ thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Duy trì chế độ ăn lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, các thực phẩm giàu omega-3 và các chất chống oxy hóa.
- Kiểm tra mắt định kỳ: Kiểm tra mắt thường xuyên Giúp phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh.
- Sử dụng kính mát chống tia UV: Bảo vệ mắt khỏi tác động của ánh sáng mặt trời.
Bệnh suy thoái hóa điểm vàng là một trong những bệnh lý về mắt phổ biến ở người cao tuổi, có thể gây mất năng lực gây tử vong, dù không
được phát hiện và điều chỉnh kịp thời. Tuy chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn, nhưng những tiến bộ trong phương pháp điều trị có thể giúp giảm tốc độ phát triển của bệnh và duy trì thị lực cho người bệnh lâu dài.